Ik zou lang willen leven
Het verhaal van Etty Hillesum
Ze was 26 toen de oorlog begon: Etty Hillesum. Minder dan een jaar later begon ze een dagboek te schrijven, dat nog altijd wereldwijd in vele vertalingen wordt gelezen. Dat dagboek – een stapeltje eenvoudige schriftjes – schreef ze in het begin omdat ze ‘innerlijk verstopt’ was als gevolg van grote spanningen binnen haar familie. Maar naarmate de oorlog vorderde en het Etty als Joodse vrouw duidelijk werd dat de nazi’s uit waren op de vernietiging van de Joden, begon ze over heel andere onderwerpen te schrijven.
Ze schreef over haar liefde voor mensen en voor het leven. Ze vertelde hoe ze aankeek tegen antisemitisme en tegen haat in het algemeen. Meer en meer kwam ze tot de conclusie dat ze zich niet wilde afsluiten voor de verschrikkingen om haar heen. In kamp Westerbork, waar ze een tijdlang werkte, probeerde ze zoveel mogelijk iedereen tot steun te zijn. Over het leven daar schreef ze twee lange, zeer aangrijpende brieven. Eind 1943 kwam ze om in Auschwitz-Birkenau, 29 jaar oud.
In Ik zou lang willen leven vertellen Klaas Smelik en ik speciaal voor jongere generaties het verhaal van Etty Hillesum.
Klaas Smelik is de zoon van Etty’s vriend Klaas, die haar dagboek na de oorlog in bewaring kreeg. Hij is directeur van het Etty Hillesum Onderzoekscentrum in Middelburg.
Uitgeverij Balans
ISBN: 9789460036910
E-book 9789460037122
Verschenen: 9 januari 2014
paperback, met foto’s, 160 pagina’s
vanaf ca. 16 jaar
Etty Hillesum in context
Toen ik een jaar of 18 was, kreeg ik van een vriendin Het verstoorde leven van Etty Hillesum cadeau. Het bleek een selectie van teksten uit het dagboek dat de joodse Etty Hillesum in de Tweede Wereldoorlog had bijgehouden. Later verscheen Etty – De nagelaten geschriften van Etty Hillesum 1941-1943 onder redactie van Klaas A.D. Smelik, een veel uitvoeriger werk dan Het verstoorde leven.
In 2001 ben ik afgestudeerd op de vraag in hoeverre het denken van Etty Hillesum over goed en kwaad geïnspireerd zou kunnen zijn op de ideeën daarover van Carl Gustav Jung. In Etty Hillesum in Context, een boek dat verschenen is onder redactie van Ria van den Brandt en Klaas A.D. Smelik, heb ik één hoofdstuk geschreven onder de titel ‘Ik word alweer naar Jung getrokken’: Goed en kwaad in het werk van Etty Hillesum en Carl Gustav Jung. Dit hoofdstuk vat mijn afstudeerscriptie samen.
De dagboekteksten van Etty Hillesum hebben veel invloed gehad op de keuzes die ik heb gemaakt, zeker ook als het gaat om de drijfveer achter een aantal van mijn boeken. Met name Etty’s ideeën over de eigen verantwoordelijkheid in de bijdrage aan een betere wereld, hebben me zeer geraakt. Etty was als joodse vrouw ten dode opgeschreven, maar ze weigerde de wereld te verdelen in goede en slechte mensen. Als antwoord op het kwaad dat de nazi’s haar volk, maar ook homoseksuelen, verstandelijk gehandicapten, politieke tegenstanders, Sinti en Jehovagetuigen aandeden, keek ze kritisch naar zichzelf. Ze wilde zichzelf ‘innerlijk schoon’ maken en ieder ‘atoompje haat’ omzetten in een ‘atoompje liefde’. Alleen door bij jezelf te rade te gaan, door je eigen ‘kwade’ gedachten aan te pakken, kan een betere wereld ontstaan. ‘Men moet de voorraad liefde op deze aarde helpen te vergroten. Ieder beetje haat dat men al aan het veel te vele haten toevoegt, maakt deze wereld onherbergzamer en onbewoonbaarder.’ Voor mij is dat een heel betekenisvol en doorleefd uitgangspunt en zeker ook in onze tijd van grote waarde.
Uitgeverij Van Gorcum
Redactie: R. van den Brandt en K.A.D. Smelik
Verschenen: 2008
ISBN: 9789023244165
Paperback, 124 pagina’s
